เธอให้สัญญากับฉันได้ไหมจ๊ะ

เธอให้สัญญากับฉันได้ไหมจ๊ะ

โดย คิม จงสถิตย์วัฒนา kim@nanmeebooks.com

เราจะทำให้เด็ก ๆ เข้าใจความจริงที่แสนเศร้าได้อย่างไร ว่าไม่มีอะไรอยู่จีรัง สิ่งที่มีอยู่ อาจจะหายไป คนที่รัก อาจต้องตายจาก ช่วงหลังมานี้ มีความตั้งใจหาหนังสือสำหรับเด็กที่จะอธิบายถึงการลาจาก มีหนังสือเล่มหนึ่งที่เราเกือบไม่พิมพ์ แต่คุณสุวดี (แม่ของดิฉัน) ยืนยันเพราะดีมาก คนเขียนคือเพื่อนรัก Knister นักเขียนชาวเยอรมัน เจ้าของผลงานชุด “แม่มดน้อยลิลลี่” ที่เคยมาพบปะนักอ่านตัวน้อยที่สาธิตจุฬาฯ นั่นเอง

Knister เขียนนิทานเรื่อง “เธอให้สัญญากับฉันได้ไหม”  ที่จะไม่พิมพ์เพราะตัวเอกของเรื่อง บรูโน เป็นมาร์มอต ความจริงก็คือกระรอกชนิดหนึ่ง และดอกแดนดิไลออน ดอกไม้นุ่มนวลสีขาวที่พอเป่าไปแล้ว จะปลิวไปตามลม ประเทศของเราไม่มีทั้งมาร์มอต ไม่มีทั้งแดนดิไลออน แต่สิ่งที่เป็นสากลและเป็นแก่นของนิทาน คือ มิตรภาพ ความรัก และพลังของคำสัญญา

หลังจากที่ บรูโน ตื่นจากการจำศีล มันได้เห็นดอกแดนดิไลออนที่แสนสวยงาม มันช่างอ่อนโยน เปล่งประกาย ทั้งสองหยอกล้อกันอย่างสนุกสนาน บรูโนรักดอกไม้ของมันมาก ชอบเต้นรำกับมันกลางแสงจันทร์ และดูแลมันอย่างทะนุถนอม วันหนึ่ง ดอกไม้ถามบรูโนว่า “เธอเชื่อใจฉันไหมจ๊ะ” “แน่นอน ฉันเชื่อใจเธอ” ดอกไม้จึงขอให้บรูโนสูดหายใจลึก ๆ เป่ามันให้สุดแรง “ฉันสัญญาว่าทุกอย่างจะดีเอง” เรื่องที่ไม่คาดฝันเกิดขึ้น ดอกไม้แสนสวยปลิวหายไปเสียแล้ว บรูโนเสียใจมาก แต่บรูโนจำคำสัญญาที่ให้กับแดนดิไลออนได้ “ฉันก็สัญญาไว้แล้วว่าจะเชื่อใจเธอ” บรูโนจึงเดินทางออกไปผจญภัยโลกกว้างโดยลำพัง ได้เจอเรื่องสนุกสนานมากมาย มันอยากเล่าให้ดอกไม้ของมันฟังจังเลย แต่ก็อดไม่ได้ที่จะคิดถึงคำสัญญาอยู่ตลอดเวลา แดนดิไลออนหมายความว่าอย่างไรนะ ตอนที่บอกว่า “ทุกอย่างจะดีเอง”

ดิฉันคงไม่เล่าตอนจบ แอบบอกให้ว่าจบดี ทำให้เห็นถึงความทรงพลังของนิทาน ที่อธิบายความจริงของโลกได้อย่างสวยงาม

นักเขียนอีกคนที่น่าจับตามอง คือ Guido Van Genechten จากเบลเยียม เจ้าของผลงานชุด “ขนฟูชวนหนูเป็นเด็กดี” ความจริงมีมากกว่าสิบเล่ม แต่ 2 เล่มที่เข้าธีม คือ “ขนฟูกับกระรอก” สอนให้เด็กรู้จักรับมือกับความสูญเสีย และ “ขนฟูห่วงแม่ไก่” สอนให้เด็กอดทนรอและเคารพความเป็นส่วนตัวของผู้อื่น

เมื่อเด็กต้องสูญเสียบางอย่าง คนใกล้ตัว สัตว์ หรือสิ่งของ มักรู้สึกสับสน ความตายคืออะไร ตายแล้วไปไหน เป็นความท้าทายสำหรับผู้ใหญ่ที่จะพลิกสถานการณ์แบบนี้ให้เป็นเรื่องที่สวยงาม แม้กระทั่งสิ่งที่เปลี่ยนแปลง เพื่อนเคยรักเรา อยากอยู่กับเราตลอดเวลา แต่เมื่อถึงเวลา เขาอาจไม่อยากอยู่กับเราแล้ว เป็นเพราะอะไร เพื่อนรักกันต้องอยู่ด้วยกันตลอดไปงั้นหรือ

ดิฉันและน้องสาวเข้าค่ายตั้งแต่เด็ก ทุกครั้งที่จบค่ายจะรู้สึกว่าโลกสลายเสมอ เราต้องจากเพื่อนไปแล้ว คุณแม่จะพูดกับเรา “ไม่มีงานเลี้ยงใด ไม่มีวันเลิกรา” หยุดร้องไห้ หยุดถวิลหา เราจะได้เจอสิ่งที่สนุกกว่าเดิมในบทต่อไป สิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เด็ก ๆ ก้าวไปบทต่อไปได้ คือ ต้องมีความไว้วางใจตัวเอง (trust) Esteve Pujol I Pons เขียนในหนังสือ “20 คุณธรรมสำหรับเด็กดี” ว่าหากเด็ก ๆ มีความไว้วางใจ จิตใจจะสงบขึ้น เป็นตัวของตัวเอง ทำงานที่ยากลำบากได้ เผชิญความล้มเหลว และเชื่อมั่นว่าจะฝ่าฟันความล้มเหลวได้ “ฉันทำได้” เป็นทัศนคติที่เราต้องปลูกฝังให้กับลูกหลาน อาจลองให้เด็ก ๆ พูดถึงสิ่งที่เขาสามารถทำเองได้ จากนั้นค่อยเสริมเรื่องที่เขาลืมคิด และเพิ่มเติมเรื่องที่เขายังไม่ได้ทำลงไป เช่น ฉันว่ายน้ำเป็น ฉันขี่จักรยานเป็น เป็นต้น

หากมีเรื่องไหนที่คุณอยากคุยกับลูก แต่คิดไม่ออกว่าจะคุยอย่างไร ลองให้นิทานเป็นตัวช่วยนะคะ